BHA nàire mhòr orm a’ leughadh na thuirt Boris Johnson mu bhoireannaich a bhios
a’ cosg burka na cholbh san Telegraph an t-seachdain seo chaidh. Thuirt e (ann an colbh a bha a’ moladh gun a bhith a’ cur casg air a’ bhurka) gu bheil boireannaich a bhios gan cosg a’ coimhead coltach ri “bogsaichean-litrichean” neo “mèirlich-banca”. Nise, bidh mi tric crùbte le nàire ag èisteachd ri briathran an t-seann Rùnaire nan Dùthchannan Cèin (yep, anns an da-rìribh), ach saoilidh mi gu bheil e air a dhol ro fhada an turas-sa. Tha a bheachdan air fearg adhbhrachadh air feadh na dùthcha, fiù ’s taobh a-staigh a phartaidh fhèin agus Am Morair Sheikh, a stèidhich Fòram Muslamach nan Tòraidhean ann an 2005, air iarraidh air na Tòraidhean Boris a sgiùrsadh bhon phartaidh. Tha Coimisean na Co-ionnanachd air sgrùdadh a thòiseachadh air na thuirt e, ach tha sinn fhathast a’ feitheamh air naidheachd gu bheil Boris a’ sireadh mathanas airson na thuirt e – is saoilidh mi gun dubhadh ar fiaclan mus faigheamaid sin. Nis, ged is e amadan a th’ ann am Boris ann am beachd a’ mhòr-shluaigh, chan urrainn dhuinn a dhol às aicheadh gu bheil cumhachd agus cliù aige, gu h-àraid am measg muinntir a phartaidh fhèin. Tha Jacob Rees-Mogg air taic a chur ris mun chùis, ag ràdh gur e faoineas a bhiodh ann a bhith ga sgrùdadh. Tha beachd Rees-Mogg cuideachd na fhianais eagalach gu bheil gràin-Ioslamach beò aig cridhe a’ phartaidh.
Chunnaic mi an uair sin freagairt do Bhoris bho thè Mhuslamach, Aisha, air BBC The Social, ’s i a’ cur an cèill a beachdan air Boris agus na h-adhbharan a bh’ aicese airson hijab agus niqab a chosg. Chuir i às don ghnàth-ìomhaigh gu bheil boireannaich a bhios a’ cosg an leithid fo smachd nam fear, le bhith ag innse gur e neach-teagaisg a th’ innte, gur e oileanach maighstearachd a th’ innte, gur e Youtuber a th’ innte agus gur e a roghainn fhèin a th’ ann hijab a chosg. Chuir e nàire agus iongnadh orm a bhith a’ leughadh na beachdan a chaidh fhàgail le muinntir na dùthcha air a’ bhideo seo, ge-tà: ‘cha bu chòir dhaibh a bhith gan cosg ach ann an dùthchannan Muslamach’, neo ‘tha iad eagalach is bidh muinntir nan dùthchannan Siar a’ faireachdainn gu bheil iad ann an cunnart nuair a chì iad iad.’ Chaidh còrr is mìle iomradh fhàgail mun bhideo, a’ mhòr-chuid leis an aon duan seo agus bha mi air mo dhearg nàrachadh a’ leughadh tromhpa. Bha a’ mhòr-chuid dhiubh an aghaidh a bhith a’ leigeil leotha hijab a chosg a-muigh air na sràidean. Bha cuid ag ràdh gur e seann chleachdadh aodaich a bh’ ann ’s nach robh àite aige nar dùthaich ‘nuadh’. Gu dearbh ma ’s ann a’ bruidhinn air seann chleachdaidhean aodaich a tha sinn, chan urrainn dhuinn Rees-Mogg a sheachnadh... Saoil a bheil àite dha fhèin nar dùthaich ‘nuadh’?
Ach, ma ’s i dùthaich dha-rìribh nuadh a th’ againn, carson a tha sinn a’ feuchainn ri smachd a chumail air na bhios boireannaich a’ cosg? Bidh cuid ag ràdh gu bheil iad na aghaidh air sgàth ’s gum bi na fir a’ sparradh hijab air boireannaich, ach a rèir feadhainn as aithne dhòmhsa, ’s e an roghainn fhèin a th’ ann, ’s iad a’ faireachdainn gu bheil e bunaiteach dom fèin-aithne a bhith gan còmhdach fhèin. Tha roghainn aca cò am fear a chosgas iad cuideachd, eadar hijab, niqab agus burka am measg iomadh seòrsa còmhdach eile. Tha iad cuideachd deònach na còmhdaichean a thogail ann an suidheachaidhean far a bheil feum, mar eisimpleir ann am port-adhair agus àitichean eile far a bheil riaghailtean teann a thaobh aithneachaidh. Tha eagal air daoine ro cheannairceas agus ro choigrich, air sgàth ‘Breatamach’, Trump agus an leithid, agus tha seo air cion earbs adhbhrachadh mu bhoireannaich a bhios gan còmhdach fhèin. Ach chan iad coigrich, agus chan iad ceannaircich – rugadh agus thogadh mòran de na boireannaich seo ann an Alba, agus ’s e Albannaich a th’ annta ge b’ oil le Boris agus a charaidean.
Chan i tè chràbhaidh a th’ annamsa air dòigh sam bith, ach tuigidh mi cho cudromach ’s a tha creideamh do dhaoine eile ge b’ e càit’ am bi iad a’ fuireach air feadh an t-saoghail.
’S e dùthaich ioma-chultarail agus eadar-mheasgte a th’ ann an Alba, loma-làn de dh’iomadh cinneadh agus cultar. Bu chòir dhuinn sin a mholadh agus a ghleidheadh, agus a bhith a’ seachnadh cuid de na beachdan cunnartach a tha cho cumanta an-dràsta. Cuimhnichibh gu bheil boireannach air cùl an èididh ud a tha a cheart cho airidh air spèis agus fèin-dreachadh ’s a tha duine sam bith eile san dùthaich ge b’ e dè cho cumhachdach ’s a tha cuid!
Why are you making commenting on The National only available to subscribers?
We know there are thousands of National readers who want to debate, argue and go back and forth in the comments section of our stories. We’ve got the most informed readers in Scotland, asking each other the big questions about the future of our country.
Unfortunately, though, these important debates are being spoiled by a vocal minority of trolls who aren’t really interested in the issues, try to derail the conversations, register under fake names, and post vile abuse.
So that’s why we’ve decided to make the ability to comment only available to our paying subscribers. That way, all the trolls who post abuse on our website will have to pay if they want to join the debate – and risk a permanent ban from the account that they subscribe with.
The conversation will go back to what it should be about – people who care passionately about the issues, but disagree constructively on what we should do about them. Let’s get that debate started!
Callum Baird, Editor of The National
Comments: Our rules
We want our comments to be a lively and valuable part of our community - a place where readers can debate and engage with the most important local issues. The ability to comment on our stories is a privilege, not a right, however, and that privilege may be withdrawn if it is abused or misused.
Please report any comments that break our rules.
Read the rules here